Γιατί κατά την ανατολή και τη δύση του ήλιου ο ουρανός βάφεται κόκκινος.

 

Γιατί κατά την ανατολή και τη δύση του ήλιου ο                 ουρανός βάφεται κόκκινος.

  Το ηλιακό φως είναι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με πολλά μήκη κύματος. Το ανθρώπινο μάτι βλέπει μόνο μεταξύ 400 και 700 nm που ονομάζετε ορατό φάσμα το οποίο φαίνεται λευκό, ενώ στη πραγματικότητα αποτελείται από έξη χρώματα, τα λεγόμενα χρώματα της ίριδας, με πρώτο το κόκκινο που έχει το μεγαλύτερο μήκος κύματος 630 – 700, το πορτοκαλί με 590 – 630, το κίτρινο με 560 – 590, το πράσινο με 500 – 560, το κυανό με 440 - 500 και το ιώδες (μωβ) με το μικρότερο με 400 – 440. Τα χρώματα αυτά μπορούμε να τα δούμε όταν μια φωτεινή ηλιακή ακτίνα περάσει και αναλυθεί από ένα πρίσμα, ή ακόμα κι απ’ το ουράνιο τόξο όπου αναλύονται απ’ τα υδροσταγονίδια της ατμόσφαιρας. Πέρα απ’ αυτά τα όρια υπάρχουν η υπέρυθρη και η υπεριώδεις ακτινοβολίες που δεν είναι ορατές απ’ το ανθρώπινο μάτι.

   Καθώς το φως διέρχεται μέσα από την ατμόσφαιρα της Γης, η οποία αποτελείται από διάφορα συστατικά με κυριότερα το άζωτο και το οξυγόνο, τα φωτόνια (σωματίδια φωτός) σκεδάζονται (διασκορπίζονται) ή εκτρέπονται από την πορεία τους από τα συστατικά της. Επειδή τα μόρια αυτά της ατμόσφαιρας  είναι πολύ μικρότερα από το μήκος κύματος του ορατού φωτός, το ποσοστό της σκέδασης εξαρτάται από το μήκος κύματος. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται σκέδαση Rayleigh. Τέτοια φυσικά φαινόμενα σκέδασης είναι το λυκαυγές και το λυκόφως, που παρατηρούνται προ της ανατολής και μετά τη δύση του Ήλιου αντίστοιχα, η ελαφριά ομίχλη που παρατηρείται περισσότερο το μεσημέρι μέσα στο κατακαλόκαιρο, καθώς και ο χρωματισμός του ουρανού σε γαλάζιο όταν ο καιρός είναι αίθριος. Το τελευταίο, το γαλάζιο του ουρανού, συμβαίνει επειδή τα διάφορα μήκη κύματος του ορατού ηλιακού φωτός σκεδάζουν ανάλογα με το μήκος κύματος με περισσότερο του γαλάζιου και του μωβ και λιγότερο του κόκκινου και πορτοκαλή. Το μωβ χρώμα έχει το μικρότερο μήκος κύματος και ο ουρανός θα έπρεπε να φαίνεται μωβ, αυτό όμως δε συμβαίνει γιατί το μωβ έχει μικρή ένταση, τα μάτια είναι πιο ευαίσθητα στα τρία βασικά χρώματα κόκκινο, μπλε και πράσινο, και γιατί το μεγαλύτερο κομμάτι του μωβ χρώματος απορροφάται απ’ τα ανώτερα η ατμοσφαιρικά στρώματα.

Το χαρακτηριστικό γαλάζιο χρώμα του ουρανού, θα ήταν μαύρο όταν δεν θα υπήρχε ατμόσφαιρα. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, οι αστροναύτες έξω από τη γήινη ατμόσφαιρα, βλέπουν μαύρο τον ουρανό όχι μόνο τη νύχτα αλλά και τη μέρα  

   Όταν ο Ήλιος δύει ή ανατέλλει είναι κόκκινος και το χρώμα του ουρανού βάφετε πορτοκαλί-κόκκινο. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ήλιος βρίσκεται πολύ χαμηλά στον ορίζοντα, και το φως του χρειάζεται να διασχίσει μεγαλύτερο μήκος και πυκνότερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Τότε τα χρώματα με τα μικρά μήκη κύματος (μωβ, μπλε) διασκορπίζονται τελείως, λόγω σκέδασης, ενώ τα χρώματα με μεγάλο μήκος κύματος (κόκκινο, πορτοκαλί) κατορθώνουν να επιβιώσουν και να φτάσουν στον παρατηρητή. Γι’ αυτό το λόγο ο ηλιακός δίσκος αποκτά το κόκκινο χρώμα.
   Μερικές φορές ακριβώς πριν την ανατολή ή τη δύση του Ηλίου και για ένα με δύο δευτερόλεπτα εμφανίζεται μια πράσινη λάμψη, καθώς τα μικρότερα μήκη κυμάτων διαθλώνται περισσότερο. Αν και η λάμψη μπορεί να περιλαμβάνει και άλλα χρώματα, η απόχρωση του πράσινου είναι αυτή που επικρατ   

Σάμος 9 – 2 – 23     Ευάγγελος Κιλουκιώτης