ΤΟ ΛΩΒΟΚΟΜΕΙΟΝ ΣΑΜΟΥ.

                  ΤΟ ΛΩΒΟΚΟΜΕΙΟΝ ΣΑΜΟΥ.

                                                                                                        Δρος ΠΛ. ΜΩΡΑΛΗ

                                                                                                       Δ/του του Νοσηλευτηρίου,

      (Απ’ το Σαμιακόν Ημερολόγιον της Αδελφότητας Σαμίων του 1953)

Το Λωβοκομείον Σάμου, όπως ονομάζετο άλλοτε, ιδρύθη επί της εποχής της Ηγεμονίας με τον σκοπόν τότε, την απομόνωσιν εν αυτώ απάντων των λεπρών της νήσου, προς περιορισμόν της εξαπλώσεως της φοβεράς αυτής νόσου της Λέπρας.

Λέπρα: Μια λέξις συνώνυμος με την φρίκην, μια λέξις που φέρει το ρίγος, τον αποτροπιασμόν και την απέχθεια.

Χιλιάδες έτη παρήλθον και η ζωή των μαρτυρικών αυτών ασθενών παρέμεινε μέχρι προ τινός χρόνου τραγική. Η κοινωνία εζήτει να υψώσει γύρω τους  έν ασφυκτικόν απάνθρωπον τείχος, να κυλίσει απάνω τους την πλάκα του τάφου, νομίζοντας έτσι πως προστατεύει  εαυτήν.

Σήμερον όμως η πρόοδος της επιστήμης ήλλαξε τας αντιλήψεις μας για την νόσον αυτήν και τα άσυλα των λεπρών ονομάζονται νοσηλευτήρια με όλην την σημασίας της λέξεως, διότι οι εν αυτοίς ασθενείς δεν αναμένουν πλέον τον θάνατον όπως άλλοτε, αλλά υποβάλλονται σε συστηματικήν ειδικήν θεραπείαν απ’ την οποίαν παρατηρούνται εκπληκτικά θεραπευτικά αποτελέσματα.

Η λέξις λέπρα δεν γράφεται πλέον εις τα βιβλία της ιατρικής, αλλά η νόσος μετονομάσθη και λέγεται νόσος του ΧΑΝΣΕΝ. Ο λεπρός σήμερον εις την ιατρικήν λεγεται «χανσενικός», και ουχί λεπρός.

Αυτά όλα επετευχθησαν με την πρόοδον της επιστήμης.

Το Νοσηλευτήριον Λεπρών οι Άγιοι «Ανάργυροι» Σάμου, αποτελεί Νομικόν πρόσωπον Δημοσίου Δικαίου, διοικείται υπό πενταμελούς Συμβουλίου ήτοι του εκάστοτε Προέδρου της Κοινότητος Νέου Καρλοβασίου, του εκάστοτε Ειρηνοδίκου, του εκάστοτε Διευθυντού της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, εξ ενός ιατρού και ενός επίλεκτου μέλους της κοινωνίας Καρλοβασίων. Συνεστήθη δυνάμει του νόμου 394 της 10^ης Σεπτεμβρίου 1886 της Σαμιακής Νομοθεσίας, ιδρύθη το έτος 1890 Ηγεμονεύοντος του Αλεξάνδρου Καραθεοδωρή και ήρχισε να λειτουργεί από του έτους 1896. Στεγάζεται επί κτιρίου κειμένου εν τη παραλία και εις απόστασιν τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων από της πόλεως Καρλοβασίου, έχει μήκος 68 μ. και πλάτος 36 μ. τριάκοντα τρία δωμάτια εκ των οποίων τα τριάκοντα εν τω ισογείω χρησιμοποιούνται υπό των ασθενών, τα δε τρία εν τω ανωγείω χρησιμεύουσι ως ιατρείον και εργαστήριον μικροβιολογικών εξετάσεων. Προς το νότιον μέρος του κτιρίου υπάρχει αρκετή περιοχή περιτοιχισμένη δια μανδροτοίχων, η οποία καλλιεργείται υπό των ασθενών. Το Νοσηλευτήριον ηλεκτροφωτίσθη προ έτους και πλέον δαπάναις της εν Αθήναις επιτροπής «οι φίλοι των Λεπρών». Η δύναμις του Νοσηλευτηρίου ανέρχεται σήμερον εις 70 εκ των οποίων 15 ευρίσκονται εν αδεία. Οι νοσηλευόμενοι 55 κατάγονται 20 εκ Σάμου, 14 εκ Δωδεκανήσου, 6 εκ Λέσβου, 5 εκ Θάσου, 3 εκ Κερκύρας, 2 εκ Μικράς Ασίας, 2 εξ Ικαρίας, 1 εκ Κύπρου, 1 εκ Καβάλας και 1 εξ Αγρινίου.

Η διαμονή των ασθενών εις το Ίδρυμα είναι αρίστη σχετικώς με τα άλλα παρομοίου τύπου νοσηλευτήρια, καθ’ όσον  αφ’ ενός η τοποθεσία και η διαρρύθμιση  του κτιρίου και η εις υλικόν βοήθεια της Καναδικής πολεμικής περιθάλψεως εις παντός είδους είδη, αφ’ ετέρου δε η πατρική μέριμνα του Υπουργείου Κοιν. Πρόνοιας, συντελούν εις την άνετον διαβίωσιν αυτών.   

Οι ασθενείς παραμένουσι ανά δυο εις έκαστον δωμάτιον, πλην των δύο μεγάλων αιθουσών, εις ας στεγάζονται περισσότεροι, ένθα υπάρχουσι και δυο ραδιόφωνα δια την ψυχαγωγίαν των. Δεν υπάρχει κοινόν σιτηρέσιον, αλλά οι ασθενείς λαμβάνουσι ημερήσιον επίδομα έκαστος εκ δραχμών 15000 δι’ έξοδα διατροφής των. Έκαστος εξ αυτών έχει εις την κατοχήν του μικρόν τμήμα γης εκ του μεγάλου κήπου όστις ευρίσκεται εις την νότιον πλευράν του κτιρίου. Το τμήμα τούτο καλλιεργεί και καρπούται τα απαραίτητα δια την διαβίωσίν του κηπουρικά,

Από επιστημονικής πλευράς, δεν είμεθα πλέον άοπλοι έναντι της άλλοτε απαισίας νόσου, ούτε ιστάμεθα με εσταυρώμένας τας χείρας, όπως συνέβαινε προ του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου, αλλά έχομεν όπλα λίαν αποτελεσματικά τας Σουλφόνας, η χρήσις των οποίων δίδει σταθερά αποτελέσματα. Δια μιάς θεραπείας 2 ετών, όχι μόνον αποσοβειται η εξάπλωσις της νόσου, αι παραμορφώσεις και οι ακρωτηριασμοί, αλλά καθίστανται αρνητικοί και επομένως ακίνδυνοι δια το περιβάλλον.  

Το Νοσηλευτήριον  Σάμου είναι το πρώτον εν Ελλάδι το οποίον εφήρμοσε την νέαν θεραπείαν της νόσου δια των Σουλφονών προμηθευθέν αυτάς το πρώτον απ’ ευθείας εξ Αμερικής μέσω των εκεί ομογενών μας. Σήμερον δε συνεχίζομεν αυτήν τακτικώς, των ειδικών φαρμάκων χορηγουμένων μέσω του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα τα οποία έχομεν εις τους ασθενείς  του ιδρύματός μας εδημοσιεύθησαν εις σειράν άρθρων μας εις τον Ελληνικόν και ξένον ιατρικόν τύπον, έτυχον δε ιδιαιτέρας προσοχής εκ μέρους του ιατρικού κόσμου και είναι αι πρώται Ελληνικαί εργασόαι αι οποίαι εδημοσιεύθησαν σχετικώς με την θεραπείαν της νόσου. Εις αυτάς εν περιλήψει τονίζομεν ότι η Λέπρα έπαυσεν πλέον να είναι νόσος ανίατος, ότι πολλοί εκ των ασθενών θεραπεύοντται και άλλοι βελτιούνται σταθερως, αναλόγως της καταστάσεως εις ην εβρίσκοντο κατά τον χρόνον καθ’ ον ήρχισεν η θεραπεία των. Το σπουδαιότερον  δε ότι καθιστάμενοι αρνητικοί είναι ακίνδυνοι δια την δημόσια υγείαν. Μερικοί εκ των ασθενών του ιδρύματος θεραπευθέντες, εξήλθον του νοσηλευτηρίου και απεδόθηκαν εις την κοινωνίαν ως τελείως ακίνδυνοι. Έχομεν δε την γνώμην ότι δεν θα παρέλθη χρόνος μακρός και τα σημερινά νοσηλευτήρια του είδους αυτού θ’ αποτελούν μίαν κακήν ανάμνησιν δια την ανθρωπότητα. Η ιατρική όπως εις τόσα άλλα νοσήματα, ούτως εθριάμβευσε και δια την λέπραν, η οποία πολύ σύντομα τελικώς θα εξαφανισθεί και θ’ απαλλαγεί η ανθρωπότης από μίαν τόσον αποτρόπαιον νόσον.