Η αρπαγή του τούρκικου καταδρομικού απ’ το λιμάνι του Κουσάντασι.

      Η αρπαγή του τούρκικου καταδρομικού απ’ το λιμάνι

                                   του Κουσάντασι.

Η Σάμος κατά την επανάσταση του 1821, είχε ν’ αντιμετωπίσει πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα, διότι εκτός των εσωτερικών της δαπανών, είχε ν’ αντιμετωπίσει και τους μεγάλους φόρους που όριζε η κεντρική κυβέρνηση, που τη θεωρούσε απ’ τα πλουσιότερα μέρη της επαναστατημένης Ελλάδας. Μπροστά  σε μια τέτοια κατάσταση, με τα έξοδα να μεγαλώνουν υπέρμετρα, τα έσοδα να μειώνονται κι ο αριθμός των προσφύγων απ’ τη Μ. Ασία να μεγαλώνει, ο Λυκούργος για ν’ αποφύγει το αδιέξοδο, αποφάσισε την λαφυραγωγία των παραλίων της Μ. Ασίας. Οι πρώτες δοκιμές είχαν θαυμάσια αποτελέσματα κι αποφάσισαν να συστηματοποιήσουν το έργο, το οποίο ανέλαβαν οι χιλίαρχοι, οι οποίοι για τον σκοπό αυτόν ναυπήγησαν ειδικά καταδρομικά πλοία, κι αυτό είναι που στήριξε οικονομικά τη Σαμιακή επανάσταση κι όχι μόνο.

Οι επιδρομές γινόταν με άδεια των εφόρων του κάθε χωριού απ’ όπου ξεκινούσαν και το ένα τρίτο της λείας πήγαινε υπέρ του κοινού ταμείου. Κάθε βράδυ «το σουσαμλίκ» όπως έλεγαν οι τούρκοι τους Σαμιώτες, κάπου βρισκόταν στα παράλια της Μ. Ασίας, εισχωρούσαν σε μεγάλο βάθος κι έγιναν ο φόβος κι ο τρόμος των τούρκων και το σπουδαιότερο, η Τουρκία, για την φύλαξή τους διατηρούσε ολόκληρη στρατιά υπό τον Ελέζογλου, που θα μπορούσε να τη ρίξει κατά του Μοριά και της Ρούμελης. Η Σάμος υπήρξε ο προμαχώνας της επαναστατημένης Ελλάδας.

Και τι δεν κουβάλησαν στη Σάμο. Αναρίθμητα κοπάδια γιδοπρόβατα, βόδια, άλογα, μουλάρια, ακόμα και καμήλες και πολλούς αιχμάλωτους που τους αντάλλαζαν με χρήματα ή με ζώα ή τους πουλούσαν σκλάβους. Ακόμα κι ένα γάμο μ’ ολόκληρο το κάλεσμα το γαμπρό και τη νύφη και το χαρέμι ενός που Αγά, ο ίδιος μόλις πρόλαβε και διέφυγε.

Με τους πόρους αυτούς και με την άμεση φορολογία, η Σάμος κάλυπτε πλήρως τις ετήσιες τακτικές στρατιωτικές και διοικητικές της δαπάνες, που έφταναν τα 500.000 γρόσια, όπως και τις έκτακτες, 150.000 γρόσια κι είχε και πλεόνασμα. Απ’ τα πλεονάσματα αυτά, απ’ το 1821 μέχρι το 1826 χορήγησε η Σάμος στον Ελληνικό στόλο 762.927 γρόσια στο δε Εθνικό ταμείο 216.404 γρόσια.

Μη ανεχόμενος αυτή την κατάσταση ο Ελέζογλου, το 1825 αποφάσισε και κατασκεύασε ταχύπλοο σκάφος με δεκατέσσερα κουπιά, (δεκατετράκωπον λιβερνίδα όπως αναφέρετε) το οποίο εξόπλισε με τρία μεγάλα κανόνι και με σαράντα στρατιώτες και κωπηλάτες. Περιπολώντας το πλοίο αυτό στα νερά της Σάμου συνέλαβε δυο ψαρόβαρκες κι έσφαξαν τους ψαράδες, ενώ μια τρίτη που διέφυγε έφερε το μαντάτο στη Σάμο. Το πλοίο αυτό δυσκόλευε τους Σαμιώτες στις επιδρομές τους και για να το αντιμετωπίσουν εξόπλισαν μια ψαρόβαρκα μ’ ένα κανόνι και το επάνδρωσαν με καμιά τριανταριά ψυχομένους Σαμιώτες μεταξύ των οποίων τα αδέλφια Ανδρέας και Γεώργιος Κατερίνη, Ανδρέας Απ. Βουρλιώτης, Νικόλαος Ασλάνης, Νικόλαος Χειμώνας κι ο Γεώργιος Θεσσαλονικιός.

Κάποιο βράδυ με κακοκαιριά πληροφορήθηκαν ότι το σκάφος αυτό βρισκόταν αραγμένο στο λιμάνι της Νέας Εφέσου (Κουσάντασι), πήγαν μέχρι εκεί, εντόπισαν το πλοίο με το φως των αστραπών, πλησίασαν κι έκαναν ρεσάλτο. Οι τούρκοι που κοιμόταν ανύποπτοι, γιατί δεν περίμεναν ποτέ επίθεση μέσα στο λιμάνι κάτω απ’ το κάστρο και μάλιστα με τόσο άσχημο καιρό, δε γλύτωσε κανένας και οι Σαμιώτες πήραν το σκάφος και το οδήγησαν στη Σάμο. Κατά την έξοδό τους απ’ το λιμάνι δέχθηκαν απ’ το κάστρο βροχή από σφαίρες απ’ τις οποίες τραυματίστηκαν τρείς.

Πηγή: Επ. Σταματιάδη «Σαμιακά». Τόμος Β.