Ανθολόγιο Σάμου

               Η καπνοκαλλιέργεια στη Σάμο. Ο καπνός : ( Nicotiana tabacum ). Ανήκει στην μεγάλη οικογένεια Σολανίδαι ( Solanaceae ), στην οποία ανήκουν και η πατάτα, η τομάτα, η πιπεριά, η μελιτζάνα.   Πρόκειται για Αμερικανικής προέλευσης φυτό, το οποίο εμφανίστηκε κι άρχισε να καλλιεργείται στην Ευρώπη, και κυρίως στα Βαλκάνια, απ’ τον 16 ο αιώνα. Το όνομά του Nicotiana το οφείλει στον Jean Nikot , που ήταν Γάλλος πρέσβης στη Πορτογαλία απ’ όπου το προώθησε στη Γαλλία. Πριν να εμφανιστεί η φυλλοξήρα στη Σάμο το 1892, που κατέστρεψε τα αμπέλια της, χάνοντας οι αγρότες το εισόδημά τους, η καλλιέργεια του καπνού ήταν άγνωστη στο νησί. Εισήχθη κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1890, προκειμένου ν’ ανακουφιστούν οικονομικά οι αγρότες, και ήταν ότι ακριβώς χρειαζόταν για τις πολυμελείς οικογένειες, εκείνης της εποχής, γιατί χρειάζεται πολλά εργατικά χέρια, αξιοποιώντας ακόμα και τα παιδικά, και δίνει εισόδημα μέσ...

                    Κρήτες πρόσφυγες στη Σάμο.                    Απ’ το βιβλίο του Κ. Πτίνη «Σαμιακά». Οι ταραχές εκδηλώθηκαν στα μέσα Ιανουαρίου του 1897 με επιθέσεις του τουρκικού όχλου, σφαγές των χριστιανών και κινητοποιήσεις του στρατού. Και πολλοί Κρητικοί άρχισαν να παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς. «Αλγειναί και σπαραξικάρδιοι σκηναί, γραφούν οι σαμιακές εφημερίδες, έλαβον και πάλιν χώραν εν τη μεγαλονήσω Κρήτη. Η τάξις διεσαλεύθη και τριακόσιοι περίπου Κρήτες φεύγοντες την καταστροφήν και τον όλεθρον, εζήτησαν άσυλον εν τη πάντοτε μετ’ αγάπης αδελφικής υποδεξαμένη αυτούς νήσω μας. Το ολιγοπληθές της πατρίδος μας και η μετρία ημών οικονομική ευπορία, δεν επιτρέπωσιν να επέλθωμεν βοηθοί εις τους αδελφούς μας ως αισθάνεται η καρδία παντός Σαμίου. Αλλ’ η προθυμία ημών εις το να πα...

Όπου ο Δήμαρχος Μαραθοκάμπου δεν πληρώνει το κρασί. Εις το υπ’ αριθμό 12 / 9 – 3 – 1897 φύλλο της Σαμιώτικης εφημερίδας ΦΩΣ του Γεωργίου Καρατζά διαβάζουμε το παρακάτω παράδοξο.           «Όπου ο Δήμαρχος Μαραθοκάμπου δεν πληρώνει το κρασί.   Νοστιμώτατον επεισόδιον γράφει ημίν ο εν Μαραθοκάμπω ανταποκριτής μας.   Κατά την εορτήν του ονόματος του ηγεμόνος ο κ. Δήμαρχος Μαραθοκάμπου ελευθεριότητα τοις παρεπιδημουσι 25 ξένοις χωροφύλαξι επιδεικνύων έδωκε δυο οκάδες κρέατος - 53 δράμια για τον καθένα – παραγγείλας αυτοίς όπως ευωχηθώσι αγοράζοντες και όσον κρασί τοις χρειαστεί οθενδήποτε θελήσωσιν επ ονόματί του. Οι χωροφύλακες ξένοι άνθρωποι παρεσκεύασαν το συμπόσιον εν τω καφενείω του Ι. Βολασίκη όπου ήπιαν και όσον κρασί ηθέλησαν κατά διαταγήν και εις υγείαν του Δημάρχου.   Αλλ’ ο Δήμαρχος αρνείται μέχρι τούδε να πληρώσει το κρασί επειδή λέγει ο Βολασίκης ανήκει εις μερίδα αντιπολιτευομένην τον κ. Δήμαρχον. Ο Βολ...

               Η καταγωγή του Λυκούργου Λογοθέτη.                    Απ’ το βιβλίο του Κώστα Πτίνη Σαμιακά. Υπάρχουν μαρτυρίες συγγραφέων, όπως ο Εμμ. Κρητικίδης, ο Ιωάννης Μελάς και πολλές προφορικές άλλων που τις καταχωρίζει ο Νικόλαος Σταματιάδης. Σύμφωνα λοιπόν με τα γραφόμενα από τον πρώτο, ο Λυκούργος γεννήθηκε στο Καρλόβασι από πατέρα καταγόμενο από την Πισιδία της Μικράς Ασίας και μητέρα από την Ικαρία. Οι άλλοι όμως λέγουν ότι ο Λυκούργος πατέρα είχε από το γένος των Κουλολιάδων, μια πραγματικά πολύ μεγάλη οικογένεια, τόσο μεγάλη που να γίνονται και γάμοι μεταξύ των απογόνων, που έδρα της είχε την Πέρα μεριά της Ικαρίας. Και φαίνεται κάποιος απόγονος είχε έλθει από εκεί και εγκαταστάθηκε στη συνοικία του Καρλοβασίου Καργιωτέικα Ο εκ Λέκας Γεώργιος Γεωργιάδης είχε διαβεβαιώσει τον Νικ. Σταματιάδη ότι ο παπ...

       Το ξεκίνημα της βυρσοδεψίας στο Καρλόβασι.           Απ’ το βιβλίο του Κ. Καλατζή «το ταμπάκικο».  Η ιστορία ξεκίνησε βαθιά πίσω, από τα χρόνια λίγο πριν την Επανάσταση. Ένας κυνηγημένος της εποχής – Παναγιώτης Βάσος τ’ όνομά του – ήρθε στο νησί από τα μέρη του Άργους. Εγκαταστάθηκε στη μικροπολιτεία που τη λένε Καρλόβασι. Η δουλειά του ήτανε μπαλωματής και καβάφης, έφτιαχνε φτηνογεμένικα και κουντούρια. Έστησε και μια παραθαλάσσια παράγκα, όπου από προβιές ντόπιων ζώων κατεργαζότανε ο ίδιος τα πετσιά που χρειαζόταν. Με τον καιρό παράτησε την καβαφική, και περιορίστηκε στην κατεργασία των δερμάτων. Κατάλληλο το μέρος, συφερτικη η δουλειά, πιάστηκε. Τον μιμηθήκαν κι άλλοι. Χτιστήκαν στο γιαλό τα πρώτα μικρομάγαζα. Η κατεργασία ήταν εμπειρική και πρωτόγονη – θάλασσα, ασβέστης, πίτυκας, σκυλόσκατα και χέρια. Η παραγωγή περιορισμένη. Καλυφτήκαν ωστόσο οι ανάγκες του νησιού, κι αρχίσα...

                      Ο τελευταίος των τριακοσίων. Δυο πόλεις κυριαρχούσαν στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα με ριζικές διαφορές η μία με την άλλη, η Αθήνα και η Σπάρτη. Η δημοκρατική Αθήνα μας άφησε πλήθος από δείγματα του μεγάλου πολιτισμού της, ενώ η στρατοκρατούμενη Σπάρτη δεν μας άφησε σχεδόν τίποτα. Τίποτα δεν γνωρίζουμε πέρα απ’ τον Ευρώτα, τον Καιάδα που πετούσαν τα ανάπηρα παιδιά τους, τον μέλανα ζωμό που έτρωγαν και την ανίκητη Σπαρτιάτικη φάλαγγα. Η Σπαρτιατική φάλαγγα είχε εξήντα άνδρες πλάτος και οχτώ βάθος. Ήταν ένα σιδερένιο τείχος που πολεμούσε με τέλειο συγχρονισμό και τον πετύχαιναν με χιλιάδες ώρες γυμνασίων. Από την Σπαρτιατική φάλαγγα προήλθαν η λοξή των Θηβαίων και η Μακεδονική του Φιλίππου και του μέγα Αλέξανδρου. Η βαριά ασπίδα που κρατούσε ο κάθε Σπαρτιάτης στρατιώτης στη φάλαγγα κάλυπτε τα αριστερό μισό του δικού του σώματος και το μισό δ...