Ανθολόγιο Σάμου

         Ο Κυριάκος Μώραλης έπαρχος της Σάμου 1822. Όταν ο Λυκούργος επέστρεψε στη Σάμο, μετά την αποτυχούσα και τραγική εκστρατεία στη Χίο, την βρήκε αναστατωμένη και τους εχθρούς του, τους καλικάντζαρους, να πανηγυρίζουν αδιαφορώντας για τους κινδύνους που διέτρεχε το νησί. Με δώρα και χρήματα πήραν με το μέρους τους πολλούς απ’ τους λιμοκτονούντες στρατιώτες του Λυκούργου, που γύρισαν απ’ τη Χίο και πουλούσαν ακόμα και τα όπλα τους για ένα κομμάτι ψωμί. Έγινε προσπάθεια να κάψουν το σπίτι του Λυκούργου στο Καρλόβασι μαζί και τον ίδιο, τα παράλια έμειναν αφύλακτα κι έφταναν λίγοι τούρκοι για να κυριεύσουν το νησί ολόκληρο. Αυτή ήταν η κατάστασης στο Σάμο και ο Λυκούργος δεν είχε μόνο να επιβάλει την τάξη, έπρεπε να υπερασπίσει και τον εαυτό του, γιατί οι Χιώτες έπεισαν την Κυβέρνηση ότι η καταστροφή της πατρίδας τους οφειλόταν στους Σαμιώτες και είχε διοριστεί επιτροπή για να εξετάσει το θέμα και να δικάσει τον Λυκούργο.   ...

         Ο δρόμος και η βρύση του Όρμου Μαραθοκάμπου. Σχετικά με τα δυο αυτά έργα στην επετηρίδα της Σάμου του 1877 διαβάζουμε: «Το έργον τούτο είναι ομολογουμένως εν των εντελεστέρων της νήσου. Έχει δε η οδός αύτη έκτασιν από του Όρμου μέχρι του δήμου Μαραθοκάμπου μήκος τρισχιλίων και πεντακοσίων Γαλλικών μέτρων και επιφάνειαν τοσούτο τελειοποιημένην, ώστε εν καιρώ βροχών, ουδέ ίχνος καν βορβόρου φαίνεται αύτοθι. Τα εκατέρωθεν πεζοδρόμια, έχοντα επτακισχιλίων μέτρων μήκος, σύγκεινται εκ λίθων τετραγώνων, καλλιτεχνικώς προς αλλήλους εφηρμοσμένων. Εν δε τω Όρμω, διοχετευθέντος ύδατος εξ αποστάσεως εξακοσίων μέτρων, κατεσκευάσθη ωραία κρήνη δαπάνη των εγχωρίων και ηθική και υλική συνδρομή του Ηγεμόνος, αντί οκτακισχιλίων περίπου γροσίων». Ο δρόμος αυτός, που θα πρέπει να ήταν πολύ αξιόλογο έργο, εντυπωσίασε ακόμα και τον μεγάλο Γερμανό ιστορικό, Βυζαντινολόγο κι Ελληνιστή, καθηγητή του πανεπιστημίου του Μονάχου, Κάρολο Κρουμπάχερ (...

                              Τι ήταν η Μάγκα.   Όπως γράφει στο βιβλίο του «Λίγα απ’ όσα άκουσα κι’ απ όσα έζησα» ο δικηγόρος Κώστας Γαρουφαλής «μάγκα ήταν η δωρεά παροχή εργασίας προς τον εργοδότη από όλους τους εργάτες του, από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου, καθ’ όλες τις Κυριακές και τις άλλες γιορτές και αργίες». Το φαινόμενο αυτό φαίνεται να συνέβαινε αποκλειστικά στο Καρλόβασι απ’ τους βυρσοδέψες και τ’ άλλα μεγάλα αφεντικά εκείνης της εποχής. Κατά τη δεκαετία του 1960 που εργαζόμουν στην τράπεζα στο Καρλόβασι, χωρίς να έχω υπόψη μου τα γραφόμενα του Κ. Γαρουφαλή κι επειδή μου αρέσει ν’ ακούω παλιές ιστορίες, διαφορετικά μου τα είχε διηγηθεί κάποιος γέρος   Καρλοβασίτης, παλιός εργάτης στα βυρσοδεψεία που τα είχε ζήσει προσωπικά. Τα αφεντικά, όπως έλεγε, οι βυρσοδέψες δηλαδή, είχαν καθιερώσει να πληρώνουν το...

                         Κώστας Κοντραφούρης                       Ο Μαραθοκαμπιτης πυρπολητής   Σπουδαίος πυρπολητής, άγνωστος στους πολλούς, ίσως γιατί έδρασε περισσότερο εκτός Σάμου, ίσως γιατί η δόξα του μοιραζόταν με άλλους, πιθανόν ακόμα η δόξα του να επισκιάστηκε απ’ τη δόξα του Καπετάν Σταμάτη. Για το πότε γεννήθηκε, που και πότε πέθανε δεν βρέθηκαν στοιχεία, για την προσφορά του στον αγώνα γίνεται λόγος σε γράμμα του Αλέξη Αλέξη γιού του Σταμάτη Αλέξη ξάδερφου και υπαρχηγού του Καπετάν Σταμάτη και στα Σαμιακά τόσο στου Επαμεινώνδας όσο και στου Νικόλας Σταματιάδη. Όπως γράφει ο Αλέξης Αλέξης στο γράμμα του, στην αρχή βρίσκεται με τα πυρπολικά των Ψαρών, αργότερα στη Χίο με τον Κανάρη, στη ναυμαχία της Σάμου ήταν με τα Σπετσιώτικα για ...

ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΑΜΟΝ ΕΣΩΣΕΝ ΣΤ’ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΑΩΚΔ’. Μετά την καταστροφή των Ψαρών ο Χοσρεφ πασάς πήγε με τον τούρκικο στόλο στη Μυτιλήνη για να γιορτάσει το μπαϊράμι και στη συνέχεια να εκστρατεύσει κατά της Σάμου. Με Άγγλο πλοίαρχο που βρέθηκε εκεί με το πλοίο του, έστειλε γράμμα στους Σαμιώτες για να δηλώσουν υποταγή υποσχόμενος γενικά αμνηστία, απειλώντας ότι διαφορετικά και η Σάμος θα είχε την τύχη των Ψαρών και της Κάσου. Η απάντηση ως συνήθως ήταν αρνητική. Στις 28 Ιουλίου του 1824 φάνηκε απ’ τα βορειοδυτικά να κατεβαίνει ο τούρκικος στόλος, που αποτελούτανε από τρακόσα περίπου πλοία, πολεμικά και μεταγωγικά. Ήταν κάτι το φοβερό, ένα δάσος από άλμπουρα κάλυπτε το πέλαγος. Με την θέα του στόλου οι μεν γέροι και τα γυναικόπαιδα πήραν τα βουνά για να προστατευθούν οι δε στρατιώτες πήγαν στις θέσεις τους για τον άνισο αγώνα. Ο στόλος πλησίασε την παραλία του Καρλοβάσου και μετά από ανταλλαγή σφοδρού βομβαρδισμού μεταξύ των τουρκικών πλοίων και των Σαμιακών οχυρώσεων, ο Χοσρέφ...