Ανθολόγιο Σάμου

                                      Οι καιροί Καιρός είναι η κατάλληλη περίσταση, η ευκαιρία, η εποχή του έτους, ο χρόνος, κυρίως όμως με τη λέξη   καιρός εννοείται η ατμοσφαιρική κατάσταση σ’ ένα τόπο και για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Ο καιρός είναι πάντοτε παρών στη ζωή του ανθρώπου και δεν μπορεί ούτε να τον αποφύγει ούτε να τον αλλάξει. Κάθε πρωί τον περιμένει έξω απ’ τη πόρτα του, πότε με λιακάδα, πότε με βροχή και πότε με κρύο και χιόνι. Τον χαίρεται όταν είναι καλός, νοιώθει αναζωογονημένος κι αρχίζει τη μέρα του μ’ αισιοδοξία, τον βρίζει όταν είναι κακός και νοιώθει άσχημα πριν ακόμα ξεκινήσει για τη δουλειά του. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όποιος κι αν είναι ο καιρός δεν θα παραμείνει ο ίδιος για πολύ, θ’ αλλάξει χωρίς να λογαριάσει τις επιθυμίες κανενός. Έτσι ο καιρός έχε...

  Η     πρώτη δολιοφθορά του Ελληνοιταλικού πολέμου.                                                                                                       Δεν είχαν περάσει τρείς βδομάδες απ’ την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πόλεμου του 1940, το   μέτωπο της Αλβανίας δεν είχε ακόμα σταθεροποιηθεί και σημειώθηκε το πρώτο σαμποτάζ   κατά των Ιταλών. Το σαμποτάζ αυτό οργανώθηκε απ’ τον δωδεκανήσιο γιατρό Βάσο Βέργη και μερικούς θερμόαιμους Σαμιώτες, κι εκτ...

    Η παράδοση της Σάμου το 1944 απ’ τις δυνάμεις κατοχής. Στα 1944, τον Σεπτέμβριο, οι Γερμανοί φεύγουν και αφήνουν στη Σάμο 1000 Ιταλούς φασίστες με διοικητή ένα λοχαγό, ονομαζόμενο Ρούσσο, που έχουν περιχαρακωθεί στη περιοχή Πυθαγορείου, και διαθέτουν 42 κανόνια, άφθονα πολυβόλα και ακόμη αφθονότερα πυρομαχικά. Από τη Χίο που έχει ελευθερωθεί φτάνει ο Τσιγάντες με το επιτελείο του.   Στη Σάμο περιφέρονται ήδη τμήματα του Ιερού Λόχου, και με αρχηγό τον Κώστα Ζαφείρη έχουν βγει στο βουνό αντάρτες. Ο Κώστας Λοβέρδος, αξιωματικός του επιτελείου του Τσιγάντε στο βιβλίο του «Ιερός Λόχος» που κυκλοφόρησε στο Παρίσι το 1968 διηγείται τα της παράδοσης της Σάμου. «Ο Τσιγάντες επισκοπεί τα γύρω. Ο Ζαφείρης βρίσκεται φυσικά εκεί και λέγει: «όλο πάθος, όλο φλόγα, αυτοί οι άνθρωποι, και δείχνει τους αντάρτες θα ήθελαν να χτυπήσουν τους Ιταλούς και να τους φάνε το συκώτι». Εάν θεωρείται τους εαυτούς σας ικανούς, απαντά ο Λοβέρδος να κάμετε μια τέτοια τρέλα, σε ...

                                 Ο Καπετάν Σταμάτης. Μ’ αυτό το όνομα είναι γνωστός στο λαό και την ιστορία ο Σταμάτης Γεωργιάδης, ο ήρωας του κάβο φονιά, που έσωσε τη Σάμο από βεβαία καταστροφή. Γεννήθηκε στο Μαραθόκαμπο το 1791 και ορφάνεψε από πατέρα στα εννιά του χρόνια. Τον μεγάλωσε η μάνα του η Αγγελινάρα, μια πραγματική ηρωίδα κι έμαθε τα πρώτα γράμματα στο σχολείο του Μαραθοκάμπου. Από μικρός ακολούθησε το ναυτικό επάγγελμα και δεν άργησε να βρεθεί στο πλοίο του ξακουστού θαλασσομάχου Νικόλα Κεφάλα, που για τις ικανότητές και το θάρρος του σε πολύ κρίσιμες περιστάσεις, γρήγορα τον ονόμασε δεύτερο καπετάνιο. Τέσσερα χρόνια, δούλεψε κοντά στον Κεφάλα και για περισσότερες ναυτικές γνώσεις, μπαρκάρισε σ’ ένα Εγγλέζικο καράβι που έκανε υπερατλαντικά ταξίδια, πολύ δύσκολα κι επικίνδυνα για εκείνη την εποχή, φτάνον...

                                                      Το κισμέτ                                                     Λογοτεχνική Επιμέλεια Εμ. Ν. Κάρλα. Δημοσιεύτηκε και στο περιοδικό των Μαραθοκαμπιτών «Ο Φτεριάς». Ήταν αρχές Σεπτεμβρίου του 1943. Μέρες δύσκολες για το νησί μας και την πατρίδα. Μέρες πολέμου. Οι Ιταλοί απ’ τις 29 Αυγούστου είχαν ξεκινήσει μεγάλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών στην ύπαιθρο και τα χωριά της Δυτικής Σάμου. Για την επιτυχία μάλιστα του εγχειρήμ...

                            Γιατί καιγόμαστε.   Απ’ τη δεκαετία του 1960 η γεωργία άρχισε προοδευτικά να εγκαταλείπεται. Σημαντικές εκτάσεις σήμερα μένουν χέρσες και μεγάλες εκτάσεις παραδοσιακών ελαιώνων κι άλλων ακόμα καλλιεργειών μένουν τελείως ακαλλιέργητες και δεν είναι λίγες κι αυτές που καλλιεργούνται πλημμελώς. Τα κοπάδια των γιδιών και των προβάτων, που έβοσκαν στους βοσκοτόπους του Κέρκη της Αμπέλου και αλλού, μειώθηκαν πάρα πολύ, και οικόσιτα ζώα, που δεν έλειπαν από κανένα γεωργικό σπίτι, πολύ ελάχιστοι διατηρούν. Τα ζώα εργασίας, μουλάρια, γαϊδούρια κι άλογα, απαραίτητο εξάρτημα κάθε γεωργού, έχουν γίνει σπάνιο είδος και τα αντικατέστησαν τα αγροτικά αυτοκίνητα, τα τρακτέρ και τα σκαπτικά. Τις εγκαταλειμμένες και πλημμελώς καλλιεργημένες αυτές εκτάσεις, που δεν καλλιεργούνται ούτε βόσκονται, τις βρίσκει το καλοκαίρι γεμάτες ξερά χ...

                                 Αλέξανδρος   Δηλανάς . Ο Αλέξανδρος Δηλανάς, κατά κόσμο Θρασύβουλος Δηλανάς, γεννήθηκε στο Μαραθόκαμπο το 1878. Καταγόταν από την εξέχουσα οικογένεια του χωριού των Δηλανάδων, ο πατέρας του ήταν έμπορος και τον εκτιμούσαν όλοι στο Μαραθόκαμπο για την εντιμότητά του. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στο Μαραθόκαμπο, μετά την αποφοίτησή του από το Πυθαγόρειο γυμνάσιο, γράφτηκε το 1899 στη Θεολογική σχολή Αθηνών κι όταν τελείωσε παρακολούθησε και την Φιλοσοφική. Θα καρή μοναχός στο μοναστήρι της Μεγάλης Παναγίας το 1901 απ’ τον μητροπολίτη Αθανάσιο Καπουράλη, που καταγόταν απ’ τον Πύργο και το νέο του όνομα Αλέξανδρος το επέλεξε ο ίδιος. Αργότερα θα χειροτονηθεί Διάκος απ’ τον ίδιο μητροπολίτη και στο ίδιο μοναστήρι. Για λίγα χρόνια εργάζεται σαν διευθυντής του ιεροδιδασκαλείου Πάτμου, απ’ όπου πήγε στα Σώκια ό...