Το τζαμί.

                                    Το τζαμί.

Αφού οι τούρκοι καταπάτησαν όλα τα προνόμια του Κιλίτς Αλή, βάλθηκαν να φέρουν και να εγκαταστήσουν Οθωμανούς στη Σάμο και για να τους προσελκύσουν θα τους παραχωρούσαν τα καλύτερα κτήματα του κάμπου της Χώρας, όπως έλεγαν. Ένα σοβαρό εμπόδιο όμως ήταν ότι δεν υπήρχε τζαμί για να προσεύχονται οι πιστοί και ν’ αναπέμπουν τις δεήσεις τους προς τον Αλλάχ.

Αυτή την έλλειψη αποφάσισαν οι τούρκοι να την καλύψουν και να χτίσουν ένα τζαμί κοντά στο διοικητήριο στη Χώρα (κονάκι) με αγγαρείες των ραγιάδων φυσικά. Το χτίσιμο του τζαμιού δεν το είδαν με καλό μάτι κι ανησυχούσε τους χωρίτες και γενικά οι Σαμιώτες, γιατί δεν ήταν μόνο οι αγγαρείες που τους υπέβαλε ο δυνάστης, άλλα όταν θα τελείωνε κι άρχιζε να λειτουργεί θα κατέφθαναν τουρκικές οικογένειες και θα έχαναν τα σπίτια τους και τα κτήματά τους. Μεγάλο κακό απειλούσε την Σάμο κι έπρεπε να βρεθεί τρόπος να σταματήσει η κατασκευή του.

Στην δύσκολη αυτή περίσταση βρέθηκε ο σωτήρας. Ο άνθρωπος αυτός που το όνομά του έμεινε μυστικό, πρέπει να γνώριζε καλά τις σχετικές με τα τζαμιά διατάξεις του Κορανίου. «Αναλαμβάνω εγώ», τους είπε, «να σας απαλλάξω από τον ερχομό των τούρκων και του τζαμιού τους. Θέλω μόνο άκρα μυστικότητα και δυο ψυχωμένους συγχωριανούς κι ένας εγώ τρείς. Θα μπαίνουμε κρυφά τη νύχτα στο τζαμί και θα το μαγαρίζουμε. Αν αυτό επαναληφτεί δυο τρεις φορές χωρίς να μας πιάσουν, είμαι σίγουρος ότι οι τούρκοι θα γκρεμίσουν οι ίδιοι το τζαμί τους, γιατί το Κοράνιο αφήνει άρα και κατάρα, να μη χτίζονται τζαμιά σε τόπους γκιαούρηδων όταν δεν μπορούν να φυλαχτούν από ρύπανση και καθύβριση».

Ολόκληρο το χωριό στάθηκε στο πλευρό του και το έργο άρχισε. Λύσσαξαν οι τούρκοι. Βαριές τιμωρίες και ξύλο μέχρι θανάτου για να βρουν τους δράστες. Χρησιμοποίησαν τους πιο ικανούς και έμπιστους μουζαβιρηδες. Ήταν δε αυτοί οι μουζαβίρηδες κατάσκοποι και προδότες. Έλληνες το γένος αλλά τουρκόφρονες στην ψυχή. Σ’ αυτή την περίσταση όμως κι αυτοί ευθυγραμμίστηκαν με τους αγνούς Έλληνες και δε βγήκε από το στόμα κανενός τσιμουδιά. Διπλές φρουρές  από τους λίγους δικούς τους και τους έμπιστους ραγιάδες δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα. Και τότε πια ο βοεβόδας αναφέρθηκε στον Σεϊχ-Ουλ Ισλάμ, ο οποίος διέταξε την άμεση κατεδάφιση του τζαμιού.

Έτσι η Σάμος γλύτωσε απ’ την κατασκευή τζαμιού και την εγκατάσταση τούρκων στο νησί. Λίγοι που είχαν φτάσει τα μάζεψαν κι έφυγαν.

Πηγή:

Κ. Γ. Καμπούρη. «Το Χρονικό της Σάμου, τομ. Α».

                                             Σάμος 6 – 3 – 2020. Ευάγγελος Γ. Κιλουκιώτης.