Ιταλοί αντιφασίστες στη κατεχόμενη Σάμο.

        Ιταλοί αντιφασίστες στη κατεχόμενη Σάμο.

Μέσα στις τάξεις της μεραρχίας Cuneo που βρισκόταν στη Σάμο κατά την διάρκεια της κατοχής, υπήρχε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό στρατιωτών αλλά και αξιωματικών με πολύ υπεύθυνες θέσεις, με αντιφασιστικά φρονήματα. Ακόμα και μέσα στο επιτελείο της Cuneo άρχισε απ’ τις αρχές του 1943 να εκδηλώνεται κάποια αντιφασιστική κίνηση υπό την ανοχή, ίσως και τη πλήρη κάλυψη του Διοικητού της μεραρχίας Mario Soldarelli κι είχε αρχίσει να ωριμάζει η σκέψη ενός κινήματος της μεραρχίας.

Ο Στρατηγός Soldarelli μισούσε θανάσιμα τους Γερμανούς και συχνά έλεγε στους στενούς του συνεργάτες. «Δεν θα πεθάνω ευχαριστημένος εάν δεν εκδικηθώ το άτιμο Γερμανικό κράτος για την προδοσία που μου έκαναν στη Λιβύη. Οι Γερμανοί είχαν το δεξιό της δικής μου παράταξης και μόλις εκδηλώθηκε η επίθεση του Ελ Αλαμέιν μας εγκατέλειψαν τη νύχτα χωρίς ειδοποίηση παίρνοντας και τα οχήματά μας και μας άφησαν εκτεθειμένους στα πυρά και την κύκλωση απ’ τον εχθρό. Το αποτέλεσμα ήταν να αιχμαλωτιστεί η μεραρχία μου και εγώ με το επιτελείο μου σωθήκαμε ως εκ θαύματος».

Φιλοδοξία αυτής της κίνησης ήταν να συμμαχήσουν με τις αντιστασιακές ομάδες της Σάμου, να επαναστατήσουν ενάντια της Ρώμης και να ενταχθούν στο πλευρό των συμμάχων. Η κίνηση αυτή των αξιωματικών της μεραρχίας ήταν περισσότερο πατριωτική παρά αντιφασιστική, γιατί έβλεπαν την ολοκληρωτική καταστροφή της πατρίδας τους.

Πρωτοστάτης της κίνησης ήταν ο ταγματάρχης Tancredi Botto που εκτελούσε χρέη λιμενάρχη στο Βαθύ. Αυτός συνδεόταν στενά με τον Έλληνα λιμενάρχη Ανδρέα Κουτσικόπουλο και μέσω αυτού και του καπνέμπορου Μίλτου Συννεφιά ήρθε σε επαφή με τις αντιστασιακές οργανώσεις, οι οποίες ενημέρωσαν και τους συμμάχους. Ο Δεσπότης Ειρηναίος όμως, αν και άσχετος με τα στρατιωτικά, είχε τις επιφυλάξεις του. «Συλλογιστήκατε τις καταστροφές που θα επακολουθήσουν; Θα μας κάψουν οι Ιταλοί από τη Ρόδο και την Κω και οι Γερμανοί από την Αθήνα» τόνιζε και δεν φαίνετε να είχε άδικο.

Τον Ιούνιο του 1943, ο αντιφασίστας λοχίας του ναυτικού φυλακίου του Αη-Γιάννη τον Ελεήμονα Valente, έφερε σε επαφή τον ταγματάρχη και λιμενάρχη Tancredi Botto με το αρχηγείο των ανταρτών στη θέση Ουρνιές στον Κέρκη. Κουβέντιασαν και συμφώνησαν για πολλά τρέχοντα θέματα και όρισαν το πραξικόπημα να γίνει στις έξη Αυγούστου, την εθνική γιορτή της Σάμου, με την προϋπόθεση ότι οι Άγγλοι θα το κάλυπταν με την αεροπορία τους. Επίσης είχε συμφωνηθεί η συνάντηση Άγγλων αξιωματικών με Ιταλούς στο πέλαγος μεταξύ Σάμου και Χίου, κατά τα τέλη του Ιουλίου.

Στις 25 Ιουλίου ο Ιταλός Στρατάρχης Πιέτρο Μπαντόλιο ανέτρεψε τον Μουσολίνι αλλάζοντας την κατάσταση. Η αντιφασιστική Ιταλική οργάνωση ειδοποίησε το αρχηγείο των ανταρτών ότι αποδεσμεύεται απ’ τις συμφωνίες που είχαν γίνει στις Ουρνιές του Κέρκη κι ότι αναστέλλει την δραστηριότητά της με την ελπίδα ότι ο Μπαντόλιο θα πραγματοποιήσει τους πόθους του Ιταλικού λαού.

Στις οκτώ Σεπτεμβρίου ανακοινώνετε η συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τους συμμάχους, οι επιχειρήσεις κατά των ανταρτών σταματούν και η μεραρχία cuneo τάσσετε συμπόλεμος στο πλευρό των συμμάχων. Ο στρατηγός Soldarelli, με εντολή των Άγγλων, ορίζετε και πάλι στρατιωτικός διοικητής της Σάμου κι ολοκλήρου του Αιγαίου.  
Βοηθήματα:
Γιάννη Ζαφείρη  "Η Σάμος στον αγώνα" 
Κώστα Πτινη        "Χρονια κατοχής"
Μιλτου Συννεφιά  "Απομνημονεύματα"   ανέκδοτο.