Το Καρναβάλι

                                       Το Καρναβάλι

Το καρναβάλι ή οι απόκριες είναι τρεις βδομάδες γεμάτες παγανιστικά έθιμα αγροτικής κυρίως προέλευσης, που τελούταν απ’ τα πανάρχαια χρόνια λίγο πριν τον ερχομό της άνοιξης, για να καλωσορίσουν και να πανηγυρίσουν την ετήσια κυκλική αναγέννηση και αναζωογόνηση της φύσης.

Μετά την επικράτηση του χριστιανισμού όλα αυτά τα παγανιστικά έθιμα των προγόνων μας περιορίστηκαν μέσα σ’ αυτή τη περίοδο των τριών εβδομάδων, με κυρίαρχα χαρακτηριστικά την λεκτική ελευθεριότητα, τις μεταμφιέσεις και την οινοποσία.

Η ονομασία καρναβάλι προέρχεται το λατινικό Carna vale ή Carna Levamen δηλαδή τέλος η κρεοφαγία κι αυτό λόγο της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής που αμέσως επακολουθεί. Λέγεται και απόκρεω ή αποκριά κι έχει την ίδια ακριβώς έννοια, την αποχή απ’ το κρέας.

Το καρναβάλι είναι μια οργιαστική και συμβολική ιεροτελεστία, κατάλοιπο των αρχαίων διονυσιακών κι άλλων εορτών των προγόνων μας, κατά τις οποίες τα συμπόσια ήταν πλούσια και η οινοποσία άφθονη. Μέχρι που διενεργούταν και διαγωνισμός οινοποσίας με έπαθλο ένα ασκί κρασί, σ’ όποιον θα έπινε πρώτος, ξεροσφύρι και μονορούφι μια ορισμένη ποσότητα.

Τα φαλλικά σύμβολα, η αθυροστομία και τα άσεμνα τραγούδια υπό τους ήχους του άσκαυλου (τσαμπούνας), ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά και μασκοφόροι πάνω από άμαξες εκστόμιζαν εναντίον γνωστών και αγνώστων τα «εξ αμάξης». Έπαιζαν τον λεγόμενο «ασκολιασμό», που προσπαθούσαν να σταθούν όρθιοι με το ένα πόδι πάνω σ’ ένα φουσκωμένο και λαδωμένο ασκί και χόρευαν τον κωμικό χορό του «κόρδακα», ο οποίος περιλάμβανε άσεμνες κινήσεις κι απρεπείς χειρονομίες. Ότι λέγεται και γίνεται μέχρι σήμερα τέτοιες μέρες, Τώρα. είναι αποκριές……...

Η Εκκλησία πολέμησε τις γιορτές αυτές και κυρίως μετά τον 4^ο μ. Χ. αιώνα, σαν ειδωλολατρικές. Απαγορεύτηκαν απ’ την 6^η σύνοδο του 692 μ. Χ. απαγορεύοντας συγχρόνως και τις μεταμφιέσεις. Παρόλα αυτά όμως τίποτα δεν έγινε και το μόνο που μπόρεσε κι έκανε ήταν να συμβιβαστεί, κατορθώνοντας να συγκεντρώσει μέσα σε τρεις βδομάδες όλα αυτά τα παγανιστικά έθιμα. Και για να μειώσει ακόμα περισσότερο την επιρροή των εθίμων, όρισε την περίοδο αυτή σαν προετοιμασία των πιστών για τη μεγάλη νηστείας της Σαρακοστής. Η Αποκριά είναι καθαρά λαϊκή γιορτή, της οποίας τα έθιμα χάνονται στα βάθη της ιστορίας και δεν έχει καμιά σχέση με το εορτολόγιο της χριστιανικής Εκκλησίας.

Οι μάσκες, οι μεταμφιέσεις, τα αθυρόστομα κι άσεμνα τραγούδια, υπό την επήρεια του οινοπνεύματος, πανάρχαια έθιμα προσαρμοσμένα στη σημερινή εποχή, επιτρέπουν στον άνθρωπο να δείξει την πραγματική διάσταση του εαυτού του, να εκφράσει αυτό που με διαφορετικές συνθήκες θα του ήταν αδύνατο. Θέλει να ξεφύγει απ’ την καθημερινότητα και τον καθωσπρεπισμό κι αυτά για τον σημερινό ιδίως άνθρωπο αποτελούν ανάγκη. Τα έθιμα αυτά δεν ξεριζώνονται εύκολα, με το χρόνο φουντώνουν ακόμα περισσότερο.