Καρλόβασι 28η και 29η Ιουλίου 1824.

             Καρλόβασι 28η και 29η Ιουλίου 1824.

                          Δυο μέρες ηρωισμού κι αυτοθυσίας.

Μετά την καταστροφή των Ψαρών ο τούρκος στόλαρχος  Χοσρέφ πασάς πήγε με τον στόλο του στη Μυτιλήνη για να γιορτάσει το μπαϊράμι. Εκεί έτυχε να βρίσκεται ένας Άγγλος πλοίαρχος τον οποίο επιφόρτισε να μεταφέρει επιστολή στο Λυκούργο στη Σάμο, στην οποία του υπενθύμιζε την καταστροφή της Κάσσου και των Ψαρών και ζητούσε απ’ τους Σαμιώτες να δηλώσουν υποταγή στο σουλτάνο, γιατί διαφορετικά θα τους περίμενε η ίδια τύχη.

Ο Άγγλος πλοίαρχος ήρθε στη Σάμο, επέδωσε την επιστολή στο Λυκούργο και του συνέστησε να δηλώσει υποταγή για να μην καταστραφεί το νησί. Η απάντηση που πήρε ήταν αρνητική, έκανε όμως κι ο ίδιος μια περιοδεία στα χωριά για να διαπιστώσει τη γνώμη του λαού κι απ’ όλους εισέπραξε την ίδια απάντηση.

Στις 28 Ιουλίου, ημέρα Τρίτη ο στόλος του Χοσρέφ εμφανίστηκε να κατεβαίνει προς την Σάμο. Ήταν κάτι το φοβερό, αποτελούταν από τρακόσα περίπου καράβια πολεμικά και μεταφορικά. Ένα δάσος από άλμπουρα κάλυπτε τη θάλασσα. Τα γυναικόπαιδα και οι γέροι ανέβηκαν στα βουνά, οι δε άνδρες πήραν τις επίκαιρες θέσεις στα παράλια περιμένοντες την απόβαση του εχθρού.

Μετά από έναν σφοδρό βομβαρδισμό κατά των Σαμιακών οχυρών στη παραλία του Καρλοβάσου, που πήρε μια καλή απάντηση απ’ τα Σαμιώτικα κανόνια, ο Χοσρέφ διέταξε απόβαση. Πολλές βάρκες φορτωμένες στρατό ξεκίνησαν απ’ τα πλοία προς την ξηρά, τα πυρά όμως των εκεί στρατιωτών υπό την αρχηγία του Καρλοβασίτη χιλίαρχου Μανώλη Αγγελίνα ήταν εύστοχα και φονικά που τους εξανάγκασε να υποχωρήσουν με πολύ μεγάλες απώλειες.  Αλλά και το πλοίο «Αχιλλεύς» του Καπετάν Σταμάτη, με είκοσι κανόνια και Μαραθοκαμπίτικο πλήρωμα, έτρεψε σε φυγή τουρκικό δρόμωνα που είχε πλησιάσει στη ξηρά και πλέοντας μεταξύ των τούρκικων πλοίων και τις βάρκες τους πυροβολούσε εκατέρωθεν χωρίς να μπορούν οι τούρκοι να τον πυροβολήσουν, κινδύνευαν οι βάρκες τους.

Άλλη προσπάθεια απόβασης εκείνη τη μέρα έγινε στον Κότσικα, κοντά στο λιμάνι του Βαθιού, όπου τους περίμενε και τους απέκρουσε, κι από εκεί με πολλές απώλειες ο καπετάν Λαχανάς.

Το βράδυ ο Λυκούργος έδωσε εντολή να ανάψουν φωτιές σ’ όλες τις παραλίες για να δημιουργηθεί η εντύπωση στον εχθρό ότι όλες φυλάσσονται.

Την επόμενη μέρα ο Χοσρέφ διέταξε απόβαση στην ίδια θέση, στη παραλία του Καρλοβάσου. Εικοσιοκτώ μεγάλες βάρκες φορτωμένες με στρατό ξεκίνησαν για τη στεριά, οι Σαμιώτες τους αντέκρουσαν με γενναιότητα και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν με μεγάλες απώλειες. Ο Χοσρέφ βλέποντας κι αυτή την αποτυχία λύσσαξε απ’ το κακό του και διέταξε σαράντα μεγάλες βάρκες να επιχειρήσουν νέα απόβαση και ενώ η επιχείρηση βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη φάνηκε απ’ τα βορειοδυτικά η ναυτική μοίρα υπό τον ναύαρχο Γ. Σαχτούρη. Η  θέα και μόνο των Ελληνικών πλοίων εμψύχωσε τους μαχητές και ακράτητοι πια ορμούσαν με λύσσα κατά των τούρκων.

Ο Χοσρέφ τότε βρέθηκε σε πολύ δυσμενή θέση και διέταξε υποχώρηση του στόλου αφήνοντας τις σαράντα βάρκες  στην τύχη τους, απ’ τις οποίες δυο βούλιαξαν, δυο άλλες συνελήφθησαν, άλλες κατόρθωσαν να φτάσουν τα αποχωρούντα τουρκικά πλοία και μερικές άλλες έβαλαν πλώρη για τα μικρασιατικά παράλια.

Ο τούρκικος στόλος προχώρησε και αγκυροβόλησε πέρα απ’ την νησίδα του Αγίου Νικολάου στη θάλασσα του Ηραίου, κι ο Ελληνικός κατέλαβε τα στενά. Στις πέντε Αυγούστου ο Χοσρέφ επιτέθηκε πρώτος στον Ελληνικό στόλο για να φύγει τελικά ντροπιασμένος για την Κω. 
Τα σημαντικά αυτά πολεμικά γεγονότα επισκιάστηκαν απ' την μεγάλη νίκη του στόλου που πραγματικά έσωσε την Σάμο, χωρίς αυτά όμως δεν θα υπήρχαν τα επόμενα.

Η 6^η Αυγούστου καθιερώθηκε σαν εθνική γιορτή της Σάμου.

Πηγές:

Επ. Σταματιάδης  «Σαμιακά».

Ι. Δ. Βακιρτζή «Ιστορία της Σάμου».

                                                       Σάμος  1 – 3 – 2020   Ε. Γ. Κιλουκιώτης