Ο τελευταίος των τριακοσίων.

     

                Ο τελευταίος των τριακοσίων.

Δυο πόλεις κυριαρχούσαν στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα με ριζικές διαφορές η μία με την άλλη, η Αθήνα και η Σπάρτη.

Η δημοκρατική Αθήνα μας άφησε πλήθος από δείγματα του μεγάλου πολιτισμού της, ενώ η στρατοκρατούμενη Σπάρτη δεν μας άφησε σχεδόν τίποτα. Τίποτα δεν γνωρίζουμε πέρα απ’ τον Ευρώτα, τον Καιάδα που πετούσαν τα ανάπηρα παιδιά τους, τον μέλανα ζωμό που έτρωγαν και την ανίκητη Σπαρτιάτικη φάλαγγα.

Η Σπαρτιατική φάλαγγα είχε εξήντα άνδρες πλάτος και οχτώ βάθος. Ήταν ένα σιδερένιο τείχος που πολεμούσε με τέλειο συγχρονισμό και τον πετύχαιναν με χιλιάδες ώρες γυμνασίων. Από την Σπαρτιατική φάλαγγα προήλθαν η λοξή των Θηβαίων και η Μακεδονική του Φιλίππου και του μέγα Αλέξανδρου.

Η βαριά ασπίδα που κρατούσε ο κάθε Σπαρτιάτης στρατιώτης στη φάλαγγα κάλυπτε τα αριστερό μισό του δικού του σώματος και το μισό δεξιό του διπλανού του και η διατήρηση της συνοχής της φάλαγγας ήταν ζωτικής σημασίας. Ήταν ένα αδιαπέραστο σιδερένιο τείχος, μια καλά ρυθμισμένη μηχανή.

Με μια τέτοια φάλαγγα, αποτελούμενη από τρακόσους Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Λεωνίδα κράτησε τη στρατιά του Ξέρξη στις Θερμοπύλες, οι οποίοι μετά την προδοσία του Εφιάλτη, όπως όλοι ξέρουμε, χάθηκαν όλοι πλην ενός.

Πριν ξεκινήσουν οι συμπλοκές, ο Λεωνίδας έστειλε σαν πρέσβη τον Παντίτη στη Θεσσαλία, πιθανόν για να ζητήσει βοήθεια. Όταν επέστρεψε όμως μετά τη μάχη κανένας απ’ τους συντρόφους του δε ζούσε, τότε πήρε κι αυτός ένα σχοινί και κρεμάστηκε.

Εκτός απ’ αυτόν ο Λεωνίδας είχε δώσει άδεια ν’ αποχωρήσουν σε δυο ακόμα άνδρες, τον Αριστόδημο και τον Εύρυτο που είχαν μόλυνση στα μάτια. Ό δεύτερος αν και μισότυφλος αποφασίζει να παρακούσει τις συμβουλές του αρχηγού, πήρε μέρος στη μάχη και είχε κι αυτός την τύχη των υπολοίπων.

Ο Αριστόδημος, με το ένα μάτι, το άλλο το έχασε απ’ τη μόλυνση, ήταν ο μοναδικός που επέστρεψε στη Σπάρτη. Αυτό όμως δεν το ανέχτηκαν οι συμπατριώτες του και τον αποκάλεσαν Αριστόδημος ο τρέσας, δηλαδή ο δειλός, που για τους Σπαρτιάτες ήταν η χειρότερη προσβολή, η χειρότερη τιμωρία. Ο Αριστόδημος δεν υπήρχε πια για κανένα, ήταν ανύπαρκτο πρόσωπο για την κοινωνία της Σπάρτης. Ίσως ο θάνατος να ήταν προτιμότερος, θα τον εξιλέωνε.

Ένα τέτοιο δοξασμένο θάνατο επεδίωξε ο Αριστόδημος στην επόμενη ευκαιρία, στη μάχη των Πλαταιών, ένα χρόνο μετά την μάχη των Θερμοπυλών. Εκεί θα πολεμήσει με λύσσα, ακόμα και μόνος μεταξύ των εχθρών, επιζητώντας τον θάνατο, την εξιλέωση, το ξέπλυμα της ντροπής. Τραυματίστηκε κι όλοι αναγνώρισαν την γενναιότητά του, το συμβούλιο των αρχηγών όμως όχι μόνο δεν τον αντάμειψε όσο του άξιζε, αλλά τον εξόρισε απ’ τη πόλη, γιατί με τη παράτολμη συμπεριφορά του αποτελούσε κίνδυνο για όλη τη φάλαγγα και τους συμπολεμιστές του.

Πηγές

-- Δ. Καμπουράκη «Μια σταγόνα ιστορίας».

-- Internet

Σάμος 31 – 12 – 2019      Ευάγγελος Γ. Κιλουκιώτη