Ο δρόμος και η βρύση του Όρμου Μαραθοκάμπου.

         Ο δρόμος και η βρύση του Όρμου Μαραθοκάμπου.

Σχετικά με τα δυο αυτά έργα στην επετηρίδα της Σάμου του 1877 διαβάζουμε:

«Το έργον τούτο είναι ομολογουμένως εν των εντελεστέρων της νήσου. Έχει δε η οδός αύτη έκτασιν από του Όρμου μέχρι του δήμου Μαραθοκάμπου μήκος τρισχιλίων και πεντακοσίων Γαλλικών μέτρων και επιφάνειαν τοσούτο τελειοποιημένην, ώστε εν καιρώ βροχών, ουδέ ίχνος καν βορβόρου φαίνεται αύτοθι. Τα εκατέρωθεν πεζοδρόμια, έχοντα επτακισχιλίων μέτρων μήκος, σύγκεινται εκ λίθων τετραγώνων, καλλιτεχνικώς προς αλλήλους εφηρμοσμένων.

Εν δε τω Όρμω, διοχετευθέντος ύδατος εξ αποστάσεως εξακοσίων μέτρων, κατεσκευάσθη ωραία κρήνη δαπάνη των εγχωρίων και ηθική και υλική συνδρομή του Ηγεμόνος, αντί οκτακισχιλίων περίπου γροσίων».

Ο δρόμος αυτός, που θα πρέπει να ήταν πολύ αξιόλογο έργο, εντυπωσίασε ακόμα και τον μεγάλο Γερμανό ιστορικό, Βυζαντινολόγο κι Ελληνιστή, καθηγητή του πανεπιστημίου του Μονάχου, Κάρολο Κρουμπάχερ (1856 – 1909), που τον πέρασε τον Φεβρουάριο του 1885.

Όπως γράφει στο βιβλίο του «Ελληνικό ταξίδι», Βερολίνο 1886, προερχόμενος απ’ την Χίο αποβιβάστηκε στο Καρλόβασι και δυο αγωγιάτες, υπό βροχή, τον οδήγησαν στον Μαραθόκαμπο, με προορισμό την Πάτμο και συνεχίζει .«Την άλλη μέρα το πρωί πήγα με το φίλο μου στη Σκάλα, που συνδέεται με το χωριό μ’ ένα καλοδιατηρημένο δρόμο. Όπως και στο Καρλόβασι έτσι κι εδώ κατασκευάζεται ένας μεγάλος λιμενικός μώλος».

«Το πρώτο κτίριο που επισκεφτήκαμε στη Σκάλα ήταν ένα μικρό εργοστάσιο σαπωνοποιίας. Από ελαιόλαδο, σόδα και ασβέστιο παράγεται ένα απλό αλλά πολύ στερεό προϊόν απ’ το οποίο πήρα για τον εαυτό μου μερικά δείγματα. Σ’ ένα μικρό καφενείο συγκεντρώθηκαν έπειτα από λίγο γύρω μας μερικοί άνθρωποι του χωριού. Το ενδιαφέρον των Ελλήνων γενικά για τη φιλολογία, που το επισήμανα συχνά ήδη, εκδηλώθηκε και σ’ αυτή την περίπτωση. Η συζήτηση περιστράφηκε αμέσως γύρω από τον καθηγητή Κόντο και τις γλωσσικές τάσεις των Ελλήνων. Ένας νεαρός μπακάλης είχε αρχίσει να επιτίθεται κατά των Άγγλων γιατί είχαν απαγάγει από την Ελλάδα τόσα έργα τέχνης και, όπως, προς μεγάλη μου έκπληξη, πρόσθεσε, είχαν αρπάξει μάλιστα από την Πάτμο τον πλατωνικό κώδικα.

Έπειτα από λίγο βρέθηκε μια βάρκα με πανιά κι ο δυνατός βοριάς μας πήγαινε γοργά προς την Πάτμο».

 Π. Κ. Ενεπεκίδη «Αρχιπέλαγος 1800 - 1923» σελίδα 86..