Οι τελευταίοι πειρατές.

                            Οι τελευταίοι πειρατές.

Η Σάμος βρίσκεται πάνω στη γραμμή των πλοίων που ενώνει τα λιμάνια του  βορείου Αιγαίου και της Μαύρης θάλασσας με τα λιμάνια της ανατολικής Μεσογείου. Τα ιστιοφόρα, που στην εποχή τους ταξίδευαν κυρίως το καλοκαίρι, κατά την κάθοδό τους προς τα νότια, περνούσαν συνήθως απ’ τα στενά μεταξύ Σάμου και Φούρνων, το γνωστό μπουγάζι βοηθούμενα απ’ το μελτέμι που φυσά ολόκληρο σχεδόν το καλοκαίρι, ενώ κατά την άνοδό τους περνούσαν απ’ τα στενά της Μυκάλης, το λεγόμενο ντάρμπουγαζ, βοηθούμενα απ’ το θαλάσσιο ρεύμα που μόνιμα περνά από εκεί με πορεία προς τα βόρεια. Γι’ αυτό το λόγο οι πειρατές είχαν εγκαταστήσει στις περιοχές αυτές τα ορμητήριά τους, τις βάρδιές τους, παραμονεύοντας τα περαστικά πλοία.

Ο όρμος του Μουλαμπραήμ, το σημερινό Ποσειδώνιο, ονομαζόταν έτσι, όπως λένε, γιατί οι πειρατές αιχμαλώτισαν κι έπνιξαν εκεί κάποιο τούρκο με αυτό το όνομα. Ακόμα μπορεί να ήταν και στέκι κάποιου πειρατή μ’ αυτό το όνομα. Επίσης ο Tournefort τον ονομάζει λιμάνι με τις γαλέρες, γιατί στα χρόνια των Γενοβέζων και των Ενετών άραζαν εκεί τις γαλέρες τους με τις οποίες καταδίωκαν τους πειρατές. Η Μουρτιά, η Κέρβελη κι άλλες ακόμα περιοχές υπήρξαν φωλιές πειρατών.

Ορμητήρια πειρατών υπήρξαν και στα δυτικά παράλια της Σάμου. Το κλήμα, ο Άγιος Ιωάννης, η πλάκα, το βάλσαμο, ο Άγιος Ισίδωρος, το σαϊτάνι, είναι όρμοι που απομονώνει απ’ το υπόλοιπο νησί ο Κέρκης με τις απόκρημνες πλαγιές του, κατάλληλοι για κρύψιμο, για προστασία των πλοίων τους, κατάλληλοι για ενέδρα αφού βρισκόταν πάνω στη γραμμή των καραβιών.

Στον άγιο Ιωάννη υπάρχει μια βραχονησίδα, και δεν φαίνετε να είναι τυχαίο που την ονομάζουν κάτεργο, κάτεργα ήταν κωπήλατα ή και ιστιοφόρα πλοία που χρησιμοποιούσαν ευρύτατα και οι πειρατές.

Η φωλιά των πειρατών βρισκόταν στους Φούρνους Κορσεών. Πολλοί είναι αυτοί που συνδέουν το όνομα Κορσεοί, με τους κουρσάρους, το πιθανότερο όμως είναι να προέρχεται απ’ την αρχαία ονομασία τους, που κατά τον Ε. Κρητικίδη, λεγόταν Κοράσιοι νήσοι. Στα νότια των φούρνων υπάρχουν μερικές βραχονησίδες, δυο απ’ τις οποίες έχουν το όνομα ανθρωποφάδες, ο μεγάλος με έκταση 515 στρέμματα, και ο μικρός με 56. Πιθανόν πάνω στις βραχονησίδες αυτές ν’ ασφάλιζαν τους αιχμαλώτους, μέχρι να τους πουλήσουν, όπου η κακή διαβίωση αλλά και οι επιδημίες τους θέριζαν, με αποτέλεσμα να πάρουν αυτό το όνομα. Πιθανόν ακόμα λόγω πείνας, να σημειώθηκαν και περιπτώσεις ανθρωποφαγίας.

Όταν ανέλαβε ηγεμόνας ο Ιωάννης Γκίκας το 1854, βρήκε τη Σάμο σε αξιοθρήνητη κατάσταση. Το ωίδιο του αμπελιού που μόλις τότε είχε εμφανιστεί, είχε φέρει μεγάλη φτώχια και πολυάριθμοι πειρατές δρούσαν στα παράλια και τις γύρω νησίδες, Εκείνο τον καιρό κι ενώ διαρκούσε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος, ναυλοχούσαν στη Σάμο δυο μοίρες των στόλων της Αγγλίας και της Γαλλίας, που ήταν σύμμαχοι των Τούρκων και μετά από συνεννόηση με τον ηγεμόνα καθάρισαν την Σάμο, τα γύρω νησιά και τις βραχονησίδες απ’ τους πειρατές.

Τα Γαλλικά πολεμικά Προμηθεύς με κυβερνήτη τον Ιούλιο Φερρόν, Ερωδιός με κυβερνήτη τον Ντεμουλέν, και το Σαπτάλ με κυβερνήτη τον Πουατιέ, αλώνιζαν τις γύρω θάλασσες κυνηγώντας τους πειρατές και καταστρέφοντας τα πλοία και τα ορμητήριά τους. Ο Πουατιέ τους είχε γίνει ο φόβος και ο τρόμος, δείχνοντας φοβερή σκληρότητα. Κάποτε καταδιώκοντας κάποιον ληστής τον οποίο έκρυψαν στο Παλιόκαστρο, απείλησε ότι αν δεν τον παρέδιδαν θα έκαιγε το χωριό. Δίκες και συνήγοροι δεν υπήρχαν, πιάσιμο και κρέμασμα, μια κι έξω.

Σ’ ένα απ’ τα νησάκια των Φούρνων, ζούσε με την οικογένειά του κάποιος, ονομαζόμενος Μανώλης Μύτικας, τσοπάνης, ασκώντας ένα ιδιότυπο τύπο πειρατείας. Όσοι, για κάποιο λόγο άραζαν στον όρμο του νησιού του, μετά από φιλοξενία τους σκότωνε, έπαιρνε τα υπάρχοντά τους, βούλιαζε τα σκάφη τους κι εξαφάνιζε τα ίχνη. Κάποια φορά έτυχαν στο νησί οι Κ. Καλοβελώνης με το γιό του Σταμάτη, απ’ το παλαιό Καρλόβασι, ο Χαρίδημος Καπώλης απ’ τη Λέκα, κι ο Γ. Κολομπότης απ’ το Μαραθόκαμπο, που τους σκότωσε, πήρε ότι είχαν κι εξαφάνισε τα ίχνη τους.

Μετά από μερικές μέρες, ο Μύτικας μ’ ένα απ’ τα παιδιά του , πήγαν με τη βάρκα τους στον όρμο του Μάραθοκάμπου για να πουλήσουν τυρί και μαλλιά και ν’ αγοράσουν αναγκαία είδη, φορώντας ο γιός το φέσι του Γ. Κολομπότη. Ο πατέρας του άτυχου νέου, γνώρισε το φέσι του γιού του, το κατήγγειλε στις αρχές, κι ο τότε ηγεμόνας Αριστάρχης έστειλε κρυφά πλοίο με στρατιώτες και τους συνέλαβαν. Απολογούμενοι δήλωσαν ότι με τον τρόπο αυτό είχαν σκοτώσει σαρανταοκτώ ανθρώπους, μεταξύ αυτών και τους Α. Καρακατσάνη και Κ. Μπαγανά απ’ τον Μαραθόκαμπο. Δικάστηκαν από ενόρκους εις θάνατο, και τους αποκεφάλισε ένας Αλβανός δήμιος στον όρμο του Μαραθοκάμπου το καλοκαίρι του 1863. Ήταν οι τελευταίοι.