Λαϊκά προγνωστικά του καιρού.

                       Λαϊκά προγνωστικά του καιρού.

Από πολύ νωρίς οι άνθρωποι ενδιαφερόταν για το τι καιρό θα κάνει αύριο και τις επόμενες ακόμα μέρες, με αποτέλεσμα απ’ τα βάθη των αιώνων, η πρόγνωση του καιρού να γίνει μια λαϊκή τέχνη, η οποία εκτός απ’ τους γεωργούς περισσότερο ασχολούταν οι ναυτικοί και οι ψαράδες. Παρατηρούσαν τα σύννεφα, την συμπεριφορά των πουλιών και των ζώων κι άλλα ακόμα σημεία, και κατέληγαν σε ορισμένα συμπεράσματα για τον επερχόμενο καιρό, τα οποία τις περισσότερες φορές ήταν εκπληκτικά ακριβή. Τα προγνωστικά αυτά περνούσαν από στόμα σε στόμα μέσω των γενεών, και τους έδιναν κάποια ποιητική μορφή για την εύκολη απομνημόνευση.

Πρώτος ο Θεόφραστος περί το 300 π.Χ. στο έργο του «περί σημείων» συγκέντρωσε και περίγραψε περί τα 200 προγνωστικά, κι ήταν το μοναδικό βοήθημα για την πρόγνωση του καιρού για τα επόμενα 2000 χρόνια. Στο βιβλίο αυτό αναφέρεται ότι η κόκκινη ανατολή του ήλιου, κι ο κύκλος γύρω απ’ τον ήλιο ή τη σελήνη, προμηνούν βροχή, ενώ η κόκκινη δύση προαναγγέλλει καλοκαιρία. Τα εμπειρικά αυτά προγνωστικά, βάση των σημερινών επιστημονικών παρατηρήσεων, επτά στις δέκα φορές βγαίνουν αληθινά.

Πολλοί ζωικοί οργανισμοί αντιδρούν ενστικτωδώς στα χαμηλά βαρομετρικά που προηγούνται μιας κακοκαιρίας, αλλάζοντας τη συμπεριφορά τους και τις συνήθειές τους. Τα πουλιά που ίσως γιατί είναι περισσότερο εκτεθειμένα στους καιρούς, έχουν περισσότερο ανεπτυγμένο το ένστικτο αυτό, κι αντιδρώντας, άλλοτε φωνάζουν, πετούν μ’ ασυνήθιστο τρόπο, και ψάχνουν γι’ ασφαλέστερους τόπους. Κατά την αρχαιότητα απέδιδαν στα πουλιά μαντικές ικανότητες, μέχρι που το όνομα του αρπακτικού πουλιού οιωνός, να είναι ομώνυμο μαντικού σημείου. Κακός ή καλός οιωνός

Όταν τα χελιδόνια πετούν χαμηλά, όταν η γουρδουλούπα σκούζει, όταν οι γλάροι πετούν κοπαδιαστά πάνω απ’ τη στεριά φωνάζοντας, όταν οι κότες ψειρίζονται και τινάζονται θα βρέξει. Όταν οι πετεινοί λαλούνε εκτός του κανονικού τους ωραρίου, θ’ αλλάξει ο καιρός, όταν οι κουρούνες πετούν χαμηλά, θ’ ακολουθήσει καλοκαιρία, κι όταν τα μικρά πουλιά πέφτουν κοπαδιαστά στις αυλές και τρυπώνουν στα χαλάσματα θα κάνει δυνατό κρύο.

Όταν κυνηγιούνται και μαλώνουν τα γουρούνια, όταν κυλιέται η γάτα, κι όταν ουρλιάζουν τα τσακάλια, θα έχουμε αλλαγή καιρού. Όταν η γάτα νίβεται θα φυσήξει απ’ το μέρος που κοιτάει, κι όταν τα γουρούνια τραβούν ξερά κλαδιά και φρύγανα, έρχεται κακοκαιρία. Όταν χτυπιούνται τα βόδια και μουγκρίζουν, ή μυρίζουν τον αέρα, όταν τα άλογα και τα μουλάρια χτυπούνε τα πόδια τους, όταν τα πρόβατα τρέχουν κοπαδιαστά θα έρθει βροχή, κι όταν τσιμπούν οι μύγες θα φυσήξει δυνατός αέρας.

 

Υπάρχουν αρκετά άτομα που είναι ευαίσθητα στις μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης και της υγρασίας. Τα άτομα αυτά είναι συνήθως ηλικιωμένοι, αλλεργικοί, παχύσαρκοι, χρονίως άρρωστοι και υπερευαίσθητοι. Τις καιρικές μεταβολές  τις αισθάνονται με πόνους στα κόκαλα, στις αρθρώσεις, στους μυς και σε παλιά επουλωμένα τραύματα, και μ’ αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνονται τις ερχόμενες μεταβολές του καιρού.

Αυτά είναι λίγα απ’ τα προγνωστικά που αναφέρονται στα πουλιά, τα ζώα, ακόμα και στον άνθρωπο, που τις περισσότερες φορές είναι αλάνθαστα.

Οι αλλαγές της ατμοσφαιρικής πίεσης και η μεταβολή της υγρασίας, συντελούν στο να δημιουργηθούν στην ατμόσφαιρα διάφορα φαινόμενα, τα λεγόμενα «σημάδια του καιρού», που κι απ’ αυτά τα περισσότερα βγαίνουν αληθινά, σε κάποιους φυσικούς νόμους βασίζεται η παρουσία τους. Μερικά απ’ αυτά εξαρτώνται απ’ τη γεωγραφική διαμόρφωση του τόπου, και διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, όπως κάποιο σύννεφο που τρέχει και διαλύεται σε κάποια κορυφογραμμή, κάποιο άλλο που κάθεται σε μια βουνοκορφή, και άλλα.

Όταν ο ήλιος βγαίνει με πόδια, όταν η ανατολή του ήλιου είναι κόκκινη, όταν ο ήλιος και το φεγγάρι έχουν κύκλο, όταν ο ήλιος καίει τον χειμώνα, προαγγέλλουν βροχή, κι όταν η δύση είναι κόκκινη, προαγγέλλει καλοκαιρία. Όταν ο ήλιος είναι άσπρος προβλέπεται μεγάλη κακοκαιρία, «άσπρος ήλιος μαύρη μέρα» λέει ο λαός.

Εκτός απ’ αυτά υπάρχουν κι άλλα που δεν χαρακτηρίζονται και τόσο για την αξιοπιστία τους. Όταν κάνει τσίμπλα η καύτρα του λύχνου, το γρήγορο άναμα της φωτιάς στο τζάκι, το κάψιμο της καπνιάς του τσουκαλιού, όταν πέφτουν οι καπνιές της καπνοδόχου του τζακιού, κι άλλα παρόμοια προαγγέλλουν αέρα, βροχή και χιόνι.

Σήμερα υπάρχει μεγάλος αριθμός μετεωρολογικών σταθμών στο κόσμο, και σε συνδυασμό με τους μετεωρολογικούς δορυφόρους, παρακολουθούν τους κυκλώνες και αντικυκλώνες προβλέποντας με μεγάλη ακρίβεια τον καιρό, για τον οποίο το κοινό ενημερώνεται συνεχώς απ’ τα μέσα  μαζικής ενημέρωσης. Σήμερα, ελάχιστοι παλιοί θυμούνται κάτι απ΄ αυτά τα προγνωστικά, σε λίγο κανένας δεν θα θυμάται τίποτα, και θα βρίσκονται, όπως και τόσα άλλα, σε παλιά έντυπα, που κάτι αργόσχολοι σαν και μένα θα έχουν την υπομονή ν’ ασχοληθούν.